Afgelopen week mocht ik van, laten we haar Mies noemen, hoofdstuk 1 lezen. De ongecensureerde versie. Nadat ik mij aan mijn bureau had genesteld met een kop koffie, begon ik te lezen. Al na de eerste pagina concludeerde ik dat het eerder een dagboekfragment betrof, dan een hoofdstuk van een boek. Ik voelde me ongemakkelijk. Had ze nu de lezer willen boeien, of schreef ze dit eigenlijk voor zichzelf? Ik vroeg mij dat af.
4 SCHRIJFGEHEIMEN VOOR JOUW VERHAAL
Mies schrijft voor de buitenwereld, tenminste, dat wil ze graag. In dat geval mag ze de lezer weldegelijk op het vizier houden. Nu leek het op iets tussen een dagboekfragment en een vertelling in, verhalend óver wat ze mee had gemaakt. Nog altijd worden er te weinig levensechte verhalen op een vermakelijke, boeiende manier geschreven. Waar zit ‘m dat nou in?
Je lezer beslist meestal na de eerste vijf pagina’s of ze doorlees of niet. En daarom waarschuw ik iedere levensverhaalschrijver. Als jij je verhaal tot een boek wilt gieten, dan heb je een drieledige rol.
Gij zult de lezer
- in je verhaal trekken
- vermaken
- zo nieuwsgierig maken dat ze verlangt naar meer en pagina na pagina omslaat
Het is voor jou misschien het eerste boek dat je schrijft. Daarom deze 4 schrijfgeheimen om je te helpen anders te gaan schrijven. Want je levensechte verhaal boeiend maken, is geen keuze. Het móet. En dat is buitengewoon lastig! Waar komt dat nou door? Hier 4 redenen.
Omdat het jouw verhaal is
Je schrijft niet het verhaal, je bént het verhaal. Het is lastig van een afstand te kijken naar de verhaallijn want je staat er middenin. Je leeft dit verhaal. Probeer dan maar eens een boeiend, overzichtelijk geheel te creëren. Dat is misschien zelfs onmogelijk zonder hulp vanaf buitenaf.
Toen ik mijn boek schreef In Spanje schijnt altijd de zon had ik, eerlijk toegegeven, hier ook last van. Ik stond in het verhaal en vond alles boeiend om te schrijven. Daarom besloot ik al snel ook bij dit boek een schrijfcoach in de arm te nemen.
Er is een groot verschil tussen de dingen die voor jou persoonlijk van belang zijn (of waren), en wat voor de lezer van belang is. Focus en structuur aanbrengen in je verhaal voordat je begint met schrijven, is net zo belangrijk als iemand van buitenaf die zorgt dat je je daaraan houdt.
#1 Advies aan de schrijver:
Dorrestein zei: ‘Schrijf niet met open wond, schrijf pas als de wond een litteken is geworden.’ Als je voor een ander schrijft, is het is je rol je verhaal op een vermakelijke manier over te brengen. Houd je lezer altijd op je vizier. Schrijf wat belangrijk is voor het verhaal, níet (per se) wat belangrijk is voor jou.
Omdat er mensen je verhaal in en uit vliegen
Je leven leef je niet alleen. Grote kans dat er dierbaren, bekenden, vage kennissen, vriendinnen, mensen die je door ruzies niet meer ziet, bakkers uit je dorp, leden van een vereniging enz. meedoen in je verhaal. Boeiend schrijven én respectvol omgaan met mensen die een rol hebben, kan soms een spagaat opleveren. Hoe houd je hun stemmen buiten jouw schrijfdeur? Ken je die stemmetjes: Wat zouden zij willen dat er in het verhaal komt, en wat niet? Misschien willen ze er helemaal niet in? En dan? Mag dit eigenlijk wel?
En daar begint het gedonder want ineens zitten al die mensen vanaf je schouder zich te bemoeien met jouw teksten. Weg focus, hallo concessies. Al die stemmetjes denken maar aan één persoon: zichzelf. Vaak zit jij daartussen te laveren om de harmonie te bewaren, maar dat is niet jouw rol als schrijver. Of ze al dan niet aanwezig zijn in je verhaal is aan jou. Jij beslist, jij schrijft, jij hebt de pen in handen.
#2 Advies aan de schrijver:
Heb je eenmaal besloten: deze personen móeten erin, dan vereist dat moed, duidelijkheid en vooral respect (kijk ook zeker dit interview van Henk van Straten van Brieven Van Het Tussenhuis). Die drie zorgen voor focus en een boeiend verhaal, ze zijn essentieel als je je verhaal schrijft voor anderen. Doe zo weinig mogelijk concessies op het boek dat je voor ogen hebt. Schrijf nooit over anderen uit wraak, houd het zuiver.
Omdat je te snel gaat
Net als het belangrijk wordt, vlieg je over een gebeurtenis heen. Logisch, want als je dat ene moment goed wilt schrijven, moet je ernaar kunnen kijken. En daar heb je misschien net even geen zin in. Ondanks dat het emotioneel kan zijn, zul je het moeten beschrijven, compleet met zintuigen en al. Niet zo van ‘en toen liep hij het huis uit en zag ik hem nooit meer’. Juist op het moment suprême hebben we (je lezers) alles nodig om een ons een beeld te vormen. Om als het ware jouw verhaal als een film te zien.
Hoe dat eruit ziet? Een voorbeeld.
Laat je lezer zien hoe je verslagen aan de houten keukentafel zit met daarop de twee koffiekopjes van gisteren en de opengeslagen Telegraaf met zijn leesbril. Hoe je verslagen voor je uitkijkt en wakkergeschud wordt door de muffe geur van drooggekookte bloemkool. Dat je huilend opstaat, naar het aanrecht loopt en de bloemkool, stilzwijgend van het vuur haalt. Hoe je naar zijn foto kijkt, met de bril als enige getuige wat je gisteren verloor. De snijdende stilte die daarop volgt en de klok die zeven slaat.
#3 Advies aan de schrijver:
Leer te kijken naar belangrijke momenten in je verhaal. Wil je niet in dat vervelende moment staan? Misschien is het dan nog niet de tijd rijp om je boek te schrijven. Wil je dat wel, geef dan ook details om de context over te brengen (het kan enige oefening kosten om dat te kunnen). Drooggekookte bloemkool spreekt in zo’n geval boekdelen.
Ten vierde: omdat je te langzaam gaat
Ga je ergens in je verhaal nog te snel, in andere stukken ga je misschien juist te langzaam. Je lezer raakt dan verveeld. Dat kan komen doordat er zaken in je verhaal staan die er niet toe doen. Dat is lastig beslissen, want wat doet er wel en wat doet er niet toe? En omdat je het niet weet, begin je de boel tot op het bot uit te leggen aan je lezer. Dat verhaal van je schoonmoeder staat er nu al een keer of wat in. Telkens in andere woorden, dat wel.
En bij die vierde discussie waaruit blijkt dat hij (zoals altijd) overdreven stellig is en jij (weer) gelijk blijkt te hebben, weet je lezer het wel. Je hebt je punt gemaakt. Er gebéurt niets nieuws als je herhaaldelijk alle voorbeelden opvoert als bewijs.
#4 Advies aan de schrijver:
Herhaling is dodelijk. Houd dat op je vizier. Tenzij je voor jezelf schrijft, dan kan alles natuurlijk. Dan kun je elke discussie die je wilt opvoeren. Dan is er geen te langzaam, noch een te snel.
Op naar jouw boek,
—
Meer gratis inspiratie om (eindelijk) je boek schrijven?
Heb jij het gevoel dat het tijd is om je boek te schrijven? Om je schrijfdroom waar te maken? Niet rondlopen met het idee van een boek, maar het echt gaan doen? Laten we starten, meld je vandaag nog aan voor de gratis online videoreeks Doe je mee?
Klik hier.
