Moeite om je levensverhaal te schrijven? Kijk af bij journalisten. Want hun aanpak zorgt ervoor dat er een veel betere versie van je levensverhaal op papier komt. Wedden?
1. Organiseer wat je te schrijven hebt
Journalisten maken een verhaalindeling. Daarna beginnen ze met schrijven. Dat kan voor jou ook goed werken. Neem alle informatie die je hebt verzameld en organiseer deze.
Misschien werk je liever vanaf een prikbord of met allerlei kleuren post-its waarop je alle gebeurtenissen vermeldt. Doe het op zo’n manier dat het voor je werkt. Zo schep je orde in alle informatie die je wilt vastleggen in en voor je boek. Dat kan op papier, maar natuurlijk ook elektronisch op de computer, tablet of laptop.
2. Vind je specifieke kernthema
Journalisten weten wat ze willen vertellen. Ze zetten in op een bepaalde invalshoek voor het verhaal. Dat kun je ook heel goed voor je boek.
Het is in een levensverhaal of autobiografie niet de bedoeling dat je gebeurtenissen opsomt. Het gaat om de boodschap die je hebt.
Zou je dat wel doen, dat wordt je boek een aaneenschakeling van en-toen-en-toen-en-toen stukjes. Een verslag. Het is waarschijnlijk ook niet wat jij als schrijver voor ogen hebt. Je wilt een verhaal schrijven! Door boeiend en helder te schrijven, zorg je ervoor dat je lezer met je meegaat, op weg naar het gedroomde land.
3. Zin in het begin
Journalisten beginnen direct. Klinkt simpel, maar dat is het niet. Met een treffende beginzin trekken ze lezers in het artikel, soms met een stukje dialoog, een andere keer met een omschrijving van de setting. Zin in het begin dus. Niet halverwege het artikel.
Maar ze doen nog iets: ze gebruiken de omgekeerde piramide om je te vertellen over wie ze praten, waar het gebeurt, wanneer het gebeurt en wat er gebeurt. Bijvoorbeeld: coronapatiënten, Uden, de coronabrandhaard van Nederland, de uitbraak daar. Daarna komen de vragen waarom het is gebeurd en hoe het is gebeurd. In het geval van het voorbeeld: het leek terug te voeren te zijn naar carnaval. Zo nemen ze de lezers mee het verhaal in.
Vergeet niet om ook in jóuw verhaal het hoe en waarom te beantwoorden. Daar zit vaak ook de diepere laag van je verhaal verstopt.
4. Je lezers meenemen
Journalisten nemen lezers bij de hand.
Doe dat ook voor jouw verhaal. Ik zeg vaak tegen cursisten: laat je lezers niet staan. Want dat geeft het huh?-effect.
Je kent het vast wel.
Opeens zijn we in het verhaal in Griekenland en twee regels later staan we weer in Assen bij de hunebedden waar het verhaal zich afspeelt. Huh? Of is er een oom in het verhaal waarvan niemand weet uit welke hoge hoed de beste man getoverd is en verderop in het boek komt hij ook never nooit meer terug. Huh?
Laat je lezer niet spartelen en gissen. Een boek lezen wordt heel akelig als blijkt dat we in een raadspelletje beland zijn.
5. Een verleidelijk levensverhaal schrijven
Journalisten weten de aandacht van een lezer te trekken en vast te houden. Alsof ze tegen je zeggen: ‘Kom. Hier moet je zijn. Ik heb iets voor je, ga je mee?’ Ze nodigen uit.
Doe voor je levensverhaal hetzelfde. Verleid je lezers want als je wilt dat je boek door anderen gelezen wordt, houdt dan ook die ander (de lezers) op je vizier. Reik ze de hand, maak het aantrekkelijk om jou te lezen. Bedenk dat jij dit verhaal wilt schrijven, maar zij hangen straks – ongetwijfeld met liefde – uren boven je verhaal. Dat doen ze alleen 1. als ze heel veel van je houden, o,f 2. omdat het verhaal verleidelijk is geschreven.
Schrijf niet alsof het voor jezelf is zoals je zou doen in een dagboek. Dit is geen dagboek. Dit is je boek, geschreven voor anderen.
6. Redigeer als een prof
Journalisten beschikken over een pool proeflezers en redacteuren om hun teksten mooier te maken en te controleren. Zo krijg je een brandschoon, professionele artikel.
Doe dat ook bij het schrijven van je levensverhaal. Ik zet hier wel een kanttekening bij want een tekst na laten kijken, daar hoort nu eenmaal een prijskaartje bij. Kun je dat niet betalen, leg het dan een tijdje opzij, of vraag een taalpurist uit je familie- of kennissenkring om mee te lezen en te letten op enkel taalfouten (voordat je hele tekst onder handen genomen wordt).
Dit geeft je de tijd om, als je het van die persoon terugkrijgt, nog eens met een frisse blik naar je verhaal te kijken.
7. Lekker leesbaar
Een journalist wordt uitgenodigd om een artikel van, laten we zeggen, duizend woorden te schrijven. Maar die saaie platte tekst is niet wat jij leest. Want jij krijgt als lezer een prachtig artikel, compleet met plaatjes, nette kolommen enzovoorts. De Flow, de LINDA., de Libelle of de Margriet bestaan bij gratie van de opmaak van de artikelen. Ze maken de tekst lekker leesbaar.
Wat ik vaak zie, is dat mensen na een jaar (of misschien wel twee of drie) bikkelen en schrijven aan het verhaal het zonde vinden om de opmaakkosten te betalen. Ook hier geldt: kun je het betalen, rond het schrijfproces professioneel af. Daar hoort opmaak van de tekst absoluut bij alvorens het naar de drukker gaat. Gaat je lezer heel fijn vinden!
