Schrijftips zijn broodnodig voor elke schrijver. Maar er zijn zo ontzettend veel boeken óver schrijven dat het een uitdaging is de juiste uit de kast te trekken. Toch heb ik er nu eentje in handen, die wat mij betreft een must have is. Vooral omdat ze niet alleen maar over de geijkte onderwerpen gaan. Daar gaan we, de 5 schrijftips die ik meeneem uit het boek Dagelijks Werk van Renate Dorrestein.
Schrijftips, #1 – Zoek een petemoei
Waarom een petemoei?
Dorrestein noemt het de petemoei. Alleen het woord al deed mij smelten, want laten we eerlijk zij, wie wil er geen petemoei. De petemoei is iemand om advies aan te vragen, die scherp is, kritisch en die zorgt dat jij beter wordt in schrijven. Die enthousiast is en je rijkelijk aanmoedigt.
Wat ik leerde. Toen ik mijn boeken schreef Zo doe je dat, je levensverhaal schrijven en In Spanje schijnt altijd de zon had ik ook een schrijfcoach. Dat leek me toch wat vreemd. ‘Schrijfcoach huurt schrijfcoach in’, ik zag het al in chocoladeletters in de Telegraaf staan. Maar zónder had ik mijn verhaal nooit zo duidelijk kunnen schrijven. Ging ik zwabberen dan werd ik liefdevol op mijn schrijfplan gewezen ‘dit was toch wat je wilde vertellen?’ Ze gaf me moed en hoop en schrijfzin omdat ze begreep wat ik wilde met mijn boek.
Luister dus naar wijlen Dorrestein, echt iedereen heeft een petemoei nodig. Zelfs de petemoei van de petemoei.
‘Mag dat?’ leg ik mijn literaire petemoei voor, want zij heeft meer dan tien boeken geschreven. ‘Nee, maar doe het toch maar,’ zegt zij dan. Dat is heel verkwikkend. ‘Als je spanning creëert, moet dat wel functioneel zijn,’ zal ze me de les lezen.
Schrijftips, #2 – Respecteer de boekhandel
Waarom de boekhandel respecteren?
Oké, heeft misschien niets met schrijven an sich te maken maar alles met het eindresultaat. Ik kan het niet laten het belang ervan onderstrepen. Stel je toch eens voor dat er op een dag geen boekhandel meer in het straatbeeld is. Jij en ik kunnen dat voorkomen. Ik begrijp het gemak van bol.com maar echt, stap op je fiets en ga naar de boekhandel. Het zijn mensen met liefde voor het boek, hartstochtelijk praten ze over de verhalen en de auteurs.
‘Boekverkopers, ze vormen de belangrijks schakel tussen schrijvers en hun lezers.’
Schrijftips, #3 – Heb het vermogen om kritiek te accepteren
Waarom kritiek kunnen accepteren?
Beter willen worden is één ding, kritiek kunnen accepteren is een tweede. Iets over de helft van het boek reageert ze op het manuscript van iemand die beweert dat de uitgeverij, wel potverdikkie, niet eens haar verhaal heeft gelezen. Dorrestein duikt er helemaal in en komt per brief met feedback terug bij de schrijfster en eindigt haar brief met: ‘Zo, dat was niet mals. Sterkte ermee.’ Oef!
Wat ik leerde. We worden niet beter van oeverloos geaai over onze bol. Wel van een stevig potje feedback waarmee je aan de slag kunt. Sla je dood als een biertje van stevige kritiek, of ga je jezelf verdedigen, dan heb je niet begrepen dat feedback je verhaal beter maakt. Als je de kunst van feedback ontvangen eenmaal verstaat, is dat een groot geschenk voor je schrijverij.
‘Het is kwetsbaar werk, ik weet het. En wat ik ook weet: heel veel collega’s van me beginnen hier niet aan. Ik snap ze. Mijn oordeel valt niet altijd goed.’ ’Dankzij dit soort aspiranten is mijn definitie van schrijftalent tegenwoordig: ‘Allereerst het vermogen om kritiek te accepteren.’
Schrijftips, #4 – Vergeet je lezer niet
Waarom je lezer niet vergeten?
Niet iedereen schrijft om gelezen te worden. En als we al gelezen willen worden, is het nog maar de vraag door wie. Maar wil je gelezen worden, al zijn het alleen maar door je kinderen, dan nog: houd je lezer op je vizier. A-L-T-I-J-D. Reik de hand, neem mee. Verleid, imponeer, emotioneer, raak, maar laat je lezer nooit halverwege in je verhaal staan. Ook niet bij een levensecht verhaal.
Wat ik leerde. Dat het in een boek gaat over de expressie van de schrijver, en de impressie van de lezer. Dat is een mooie gedachte om over na te denken. De lezer leest altijd zichzelf, schreef ik al eens in een van mijn boeken. Zou de schrijver ook altijd zichzelf schrijven, zelfs als het fictie is?
‘Anders gezegd: je kunt schrijven wat je wilt, maar als je de lezer niet in staat stelt om in het verhaal door te dringen, dan had je hem en jezelf de moeite beter kunnen besparen.’
Schrijftips, #5 – Zelf publiceren is zo gek nog niet
Waarom zelf publiceren zo gek nog niet is?
Net over de helft van het boek schrijft ze over uitgeverij Contact, die ze verlaat. Teveel gedoe en een financieel akkefietje doet de samenwerking de das om. Ze richt noodgedwongen haar eigen uitgeverij op.
Ze heeft het in die passage vooral over de lol van het zaken doen, hoe ze de boeken via ongewone kanalen verkoopt, hoe gezellig ze het vindt om het bedrijfje samen met Maarten (haar man) te runnen. Zo staat ze ineens aan de kant van self publishing en ontdekt dat dat helemaal zo gek nog niet is. Ze gaat niet enkel voor de uitgeverij. Nee, nee, ze is iemand die zelfs de traditionele kanalen als uitgeverijen achter zich durft laten, al is het tijdelijk. Want op den duur hebben ze tijd en energie te kort om het ‘winkeltje’ vol te houden en keren ze weer terug naar de uitgeverswereld. Soit, niet iedereen heeft die luxe maar het heeft allebei voor- en nadelen voor iemand met haar grootsheid.
Kinderlijk eenvoudig
Ik heb met veel mensen gesproken over uitgeven bij een uitgeverij of zelf publiceren. Vooral toen ik mijn boek ‘Zo doe je dat, je levensverhaal schrijven’ op de markt bracht omdat mijn hele bedrijf daar mee samenviel. Het is tegenwoordig kinderlijk eenvoudig zelf te publiceren, dat ik soms niet zo goed zie waarom je naar een uitgeverij zou gaan. Ten eerste de weg ernaartoe. Maar stel dat je bent binnengedrongen in de wondere muren van de uitgeverij na maanden geduld, en naar buiten loopt met (dikwijls) een contract onder de armen waarin wonderlijke voorwaarden zijn opgenomen, net als een minuscuul percentage voor jouw verrichte arbeid.
Geldzaken
Goed, ik begrijp dat het grote bereik van de uitgeverij zorgt voor volume. Vooral interessant als je een imposante naam hebt. Maar door de openheid in Dorresteins boek, waar ze ook over geldzaken schrijft tussen de uitgeverij en de schrijver, blijf ik voorlopig liever zelf publiceren. Bijvoorbeeld via Bestelmijnboek, Pumbo etc. Ze sprak namelijk over boekhoudkundige flaters en ander gelazer over geld bij de uitgeverij (niet mijn woorden, die van Renate). Daar ben ik als taalvrouw nogal wars van.
‘Voortaan publiceerde ik ze in eigen beheer onder de uitgeverijnaam Weesperzijde’. Even verderop: ‘Ik had het altijd betreurt het dat ik geen hobby’s heb, zoals normale mensen waar je zondagmiddag eens lekker voor gaat zitten, vooral als het regent. Maar nu was ik voorzien! Het was onvoorstelbaar gezellig om zo samen dit bedrijfje te runnen.’
Bonus bij deze 5 schrijftips – Lees je scheel
De meest waardevolle tip van Dorrestein is misschien wel deze bonus schrijftip: ‘lees je scheel.’ Kijk af, laat je inspireren, kijk hoe verhalen worden opgebouwd. Lezen is essentieel als je zelf schrijft!
Je bestelt het boek van Renate Dorrestein bijvoorbeeld hier.
Meer inspiratie om (eindelijk) je boek te schrijven?
Heb jij het gevoel dat het tijd is om je boek te schrijven? Niet rondlopen met het idee van een boek, maar in beweging komen? Laten we vandaag beginnen. Meld je aan voor de checklist met de 10 súperbelangrijke vragen voor je boek. Klik hieronder. Duizenden mensen gingen je al voor!
