Je autobiografie schrijven, waar te beginnen?
Je wilt al jaren je autobiografie schrijven, of je levensverhaal? De uitspraak ‘Mijn leven, ik kan er een boek over schrijven’ is niet voor niets veel gehoord. Meer dan een miljoen mensen loopt rond met het idee een boek over zijn of haar leven te schrijven. Alleen, hoe begin je aan zoiets?
Zo kukel jij niet in valkuilen
Veel mensen willen hun autobiografie schrijven. De reden daarvoor is simpel: wij zijn allemaal een wandelend boek. Denk maar aan een autobiografie, familiegeschiedenis of een levensverhaal. Iedereen heeft een verhaal en het interessante aan je persoonlijke verhaal is dat niemand de hoofdpersoon beter kent dan? Precies, jij! Helaas zijn er de geijkte valkuilen waar we met z’n allen in kukelen als we een boek willen schrijven over ons leven. De grootste is misschien wel ‘gewoon beginnen’. Want beginnen zonder plan is zoiets als een huis bouwen zonder een bouwtekening. Het ontbreekt aan structuur van waaruit je gaat werken.
Laat deze schrijftips jou het gemodder, het geploeter, het gedoe besparen bij het schrijven van je autobiografie.
Schrijfplezier en schrijfgeploeter
Tijdens het schrijfprogramma Ik & Mijn Levensverhaal – in Spanje en tijdens corona ook in Nederland – begeleid ik mensen die hun levensverhaal of autobiografie willen schrijven. Daardoor maak ik veel schrijfplezier en schrijfgeploeter van dichtbij mee. Tijdens de cursussen vraag ik de deelnemers: hoelang loop jij al met het idee om jouw boek te schrijven? Ze zeggen niet ‘al meer dan 10 jaar’, nee, ze zeggen ‘sinds 1987’.
De eerste keer dat ik een exact jaartal hoorde, verbaasde me dat, maar in feite is het pure logica. Er gebeurde in dat specifieke jaar iets wat grote impact op het leven had van desbetreffende persoon. Je moeder overleed, er vond een scheiding plaats, werd weduwe, vertrok naar het buitenland of misschien verloor je een kind. Deze betekenisvolle veranderingen leren ons veel over het leven. Met het schrijven van je verhaal geef je er betekenis aan.
tip 1. Neem je schrijfwens serieus
Het is interessant om schrijvers in de dop vragen te stellen als: welke ambitie(s) heb jij met je boek? Wil je het publiceren? Is het voor jezelf, lotgenoten, vakgenoten, buurtbewoners of voor de kinderen en kleinkinderen?
Hoe ziet dat boek eruit, waar gaat het over, voor wie is het bedoeld? Om af te sluiten met: waarom zou iemand jouw boek willen lezen?
Gestamel, gestotter, getwijfel want eigenlijk weten ze het zelf ook nog niet zo goed. Dat is helemaal niet erg, het hoort erbij. Totdat het stemmetje in je hoofd zich ermee begint te bemoeien: Misschien is het toch ook niet zo interessant. Ik kan het misschien maar beter niet doen. Het is alleen maar negatief. Trouwens, ik kan niet eens schrijven, wat dacht ik wel!
Dikwijls wordt dan het idee ‘ik-wil-een-boek-schrijven’ aan de kant gelegd, maar wég is die schrijfwens niet. Die blijft bij je totdat je er gehoor aan geeft. Daarom, en dat is de eerste tip, neem je schrijfwens serieus. Dat betekent, loop er niet van, maar begin met je emotionele obstakels aankijken en voorzichtig je eerste stappen zetten.
tip 2. Begin niet lukraak
Gewoon beginnen met schrijven mondt vaak uit in gepruttel op papier, losse flodders en gedachtenkronkels. Dat wordt geen boek. Ik zeg niet dat het nutteloos is, zeker niet, maar de ervaring leert dat je het daar verliest van de chaos op papier.
Wat hoort waar, waar is de rode draad, wie doen er mee in het verhaal, waarom moet dit worden geschreven, is het überhaupt prettig om te lezen? Dat zijn vragen die ertoe doen voordat er ook maar 1 letter op papier staat, want voordat je het weet ontbreekt het je aan logica. En dat is om moedeloos van te worden. En dat word je dan ook. Gegarandeerd. Je verliest het gevoel met je verhaal en stopt.
tip 3. Zoek je schrijfreden om je autobiografie te schrijven
Oké, het is je menens, je wilt echt je autobiografie schrijven. Je doorvoelt je verhaal, maakt schrijfplan en een structuur. Hoe ziet dat eruit? Weet je al wat je wilt met je verhaal en wat de reden is dat je gaat schrijven? Probeer die vraag eerst te beantwoord nog voordat je een letter op papier zet. Wandel, mijmer erover, lees een boek van een bekende schrijver die ook z’n verhaal heeft opgetekend en haal eruit wat zijn reden zal zijn geweest om te schrijven. Maar één ding: schrijf nog niet.
tip 4. Trek laadjes open
Voor wie ga je je autobiografie schrijven? Lotgenoten, vakgenoten, stadsgenoten, baangenoten, of toch alleen voor jezelf, voor de kinderen, voor de familie? Als je een levensverhaal voor de kinderen schrijft, wordt het een ander boek dan een levensverhaal voor de hele familie. Als je voor jezelf schrijft wordt het heel anders, dan het boek voor het grote publiek, bijvoorbeeld voor mensen die zich in jouw verhaal herkennen.
Als je je schrijfreden kent en weet voor wie je schrijft, maak je een lijst van alle dingen waarover je kunt schrijven. Trek al je herinneringslaadjes open, laat alles toe. Emoties, feiten en nog belangrijker, associeer erop los. Het zou kunnen dat je een voorkeur hebt voor wát je wílt schrijven maar leg dat nog even aan de kant want een verhaal kan (en mag) ook ontstaan.
Stel dat je je herinnert dat je een ongeluk kreeg, haal alles erbij wat je je herinnert. Van de klap tot aan wat de arts tegen je zei. Als die arts op een vriend lijkt zet je dat erbij, als ‘ie rook naar bedorven melk ook en als de gedachte aan die vriend herinneringen naar boven haalt, ook.
Als je dit niet onder begeleiding doet, adviseer ik je een plek in huis in te ruimen waar je aan de inventarisatie werkt zodat je deze georganiseerde chaos niet hoeft op te ruimen. En: zet een deadline want zonder tijdslimiet kun je hier eindeloos aan werken.
Als je klaar bent cluster je je onderwerpen. Pak je schrijfreden er nog eens bij en bekijk wat je hebt opgeschreven. Wat heeft je verhaal wel en niet nodig? Het kan zomaar zijn dat meer dan de helft weg kan. Kijk nog eens naar wat je wilde schrijven. Waar zie je een overeenkomst?
